78 rocznica masowych aresztowań członków płomienia

Słoneczny, wrześniowy dzień 2018 r.... Zastanawiamy się czy tamten wrzesień – ten pamiętny dla zawiercian wrzesień roku 1940, był także taki ciepły. Za nami kolejna tragiczna rocznica w historii naszego miasta.

18 września 1940 r. od wczesnych godzin rannych na terenie Zawiercia trwała obława na członków konspiracyjnej organizacji PŁOMIEŃ i osoby z nią powiązane. W wyniku działań gestapo ponad stu zawiercian zostało w sposób niezwykle brutalny aresztowanych. Ich los w większości przypadków okazał się tragiczny. Już nigdy nie wrócili do swych domów i rodzin. Zginęli w więzieniach, obozach koncentracyjnych lub zostali straceni.

Konspiracyjna organizacja PŁOMIEŃ powstała w murach ówczesnej Szkoły Handlowej tuż po rozpoczęciu okupacji naszego kraju, już w 1939 r. Do jej założycieli zaliczyć należy ówczesnego dyrektora placówki – Wacława Chrzanowskiego i Stanisława Czaplę, nauczyciela przedmiotów zawodowych. Warto wymienić także inne nazwiska osób działających w PŁOMIENIU, a pozostających w ścisłym związku ze Szkołą Handlową: Janina Nowacka – sekretarka szkoły, Fryderyk Bereza – absolwent, Franciszek Majczak – woźny szkoły, Edmund Nowacki – brat sekretarki szkoły.

Organizacja nie miała charakteru militarnego, a do jej głównych zadań należało podnoszenie społeczeństwa na duchu, pomoc osobom poszkodowanym w wyniku działań wojennych, ratowanie młodych ludzi przed wywózką na roboty w głąb Rzeszy oraz wydawanie i kolportowanie konspiracyjnej gazetki pod tytułem „Płomień”. Za tę humanitarną działalność i pełną poświęcenia postawę członków PŁOMIENIA czekała śmierć.

Ich pamięci poświęcona jest płyta ufundowana przez mieszkańców Zawiercia i umieszczona w 1964 r. na ścianie przedwojennego budynku Szkoły Handlowej. Podczas uroczystości odsłonięcia płyty do opieki nad nią zobowiązano specjalnym aktem Zespół Szkół Ekonomicznych, następcę Szkoły Handlowej. Od tego czasu płyta zmieniła lokalizację, obecnie znajduje się w Alei Pamięci Weteranów w Parku im. T. Kościuszki w Zawierciu, ale niezmiennie to właśnie społeczność zawierciańskiego EKONOMIKA jest głównym organizatorem uroczystości rocznicowych.

Wzorem lat poprzednich rozpoczęła je niedzielna msza święta celebrowana przez ks. prałata Jana Niziołka 16 września 2018 r. w bazylice pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Nauczyciele i uczniowie ZSE w Zawierciu wraz z liczną rzeszą mieszkańców miasta wzięli udział w modlitwie za pomordowanych i straconych. Podczas mszy uczniowie szkoły odczytali apel poległych.

W samą rocznicę aresztowań – 18 września 2018 r., w godzinach porannych delegacja ZSE w Zawierciu, w składzie: Pan Dyrektor Grzegorz Pierzchała, Pani Marlena Bednarska oraz młodzież z kl. IIa wraz z Panią Teresą Muchą-Popiel – Wiceprezydentem Miasta Zawiercie ds. społecznych, Panią Agatą Jarzą-Korpyś – Sekretarzem Powiatu Zawierciańskiego, Panem Michałem Olesiem – inspektorem Wydziału Upowszechniania Kultury, Rekreacji i Turystyki UM w Zawierciu oraz Panią Ewą Pietryką – Dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 4 w Zawierciu złożyła kwiaty i zapaliła znicze na symbolicznej mogile Stanisława Czapli znajdującej się na miejscowym cmentarzu parafialnym. Modlitwę za pomordowanych i poległych mieszkańców Zawiercia poprowadził ks. Rafał Horyń – katecheta w ZSE w Zawierciu.

Po wizycie na cmentarzu dyrektor szkoły, grono pedagogiczne i społeczność uczniowska wraz z zaproszonymi Gośćmi wzięli udział w uroczystym apelu przygotowanym przez uczennice klas II pod kierunkiem Pani Marleny Bednarskiej i Pani Aldony Dreliszek. Podczas apelu w filmowej formie opowiedziano historię organizacji i jej członków. Gośćmi na apelu byli Pani Teresa Mucha-Popiel – Wiceprezydent Miasta Zawiercia ds. społecznych, Pani Agata Jarza-Korpyś – Sekretarz Powiatu Zawierciańskiego, Pan Paweł Abucki – prezes Centrum Inicjatyw Lokalnych w Zawierciu, Pan Michał Oleś – inspektor Wydziału Upowszechniania Kultury, Rekreacji i Turystyki UM w Zawierciu oraz Pan Dariusz Misiak – Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 5 w Zawierciu.

Punktualnie o godzinie 11.30 poczty sztandarowe ZSE w Zawierciu zaciągnęły honorową wartę pod płytą PŁOMIENIA, a pół godziny później rozpoczęła się tam uroczystość, w której wzięła udział nie tylko społeczność EKONOMIKA, ale także bliscy aresztowanych, mieszkańcy Zawiercia oraz zaproszeni goście: Pan Witold Grim – Prezydent Miasta Zawiercie, Pani Teresa Mucha-Popiel – Wiceprezydent Miasta Zawiercie, Pani Agata Jarza-Korpyś – Sekretarz Powiatu Zawierciańskiego, Pani Katarzyna Merta-Wałek –  asystentka Pani Anny Nemś, Posła na Sejm RP, Pan Michał Oleś – inspektor Wydziału Upowszechniania Kultury, Rekreacji i Turystyki UM w Zawierciu, Pan Paweł Abucki – prezes Centrum Inicjatyw Lokalnych w Zawierciu, przedstawiciele instytucji miejskich i powiatowych oraz zawierciańskich szkół. Po wysłuchaniu programu przygotowanego przez uczennice klas II pod kierunkiem Pani Marleny Bednarskiej obecni minutą ciszy oddali hołd aresztowanym, pomordowanym i straconym. Pod płytą PŁOMIENIA złożono kwiaty i zapalono znicze pamięci.

Dziękujemy za udostępnienie zdjęć z cmentarza Panu Michałowi Olesiowi.