O Krasińskim

Nie ustajemy w wysiłkach dotyczących popularyzacji czytelnictwa, a ponieważ obchodzimy właśnie Rok Romantyzmu Polskiego, to 26 maja 2022 roku wybraliśmy się na wycieczkę śladami Zygmunta Krasińskiego do Złotego Potoku. Powitała nas tutaj piękna pogoda, więc naszą wędrówkę rozpoczęliśmy od spaceru po parku, który otacza pałac Raczyńskich. Pani Marlena Bednarska-Panasiuk opowiedziała o historii Złotego Potoku i o samym majątku, którego ostatnimi właścicielami byli Raczyńscy.

Zygmunt Krasiński, jeden z naszych trzech wieszczów epoki romantyzmu, odwiedzał rejon Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej trzykrotnie. Pierwszy raz w r. 1849 z rodziną zwiedzał jurajskie okolice przy okazji bytności na Jasnej Górze. Tereny te najwyraźniej przypadły Krasińskim do gustu, gdyż dwa lata później ojciec poety zdecydował się na zakup tutejszych dóbr. Zygmunt odwiedził Złoty Potok w 1852 r. przejazdem, a następnie przebywał tu latem 1857, dokonując z żoną i dziećmi licznych wędrówek po okolicy. Poeta nadawał też nazwy tutejszym stawom, skałom, źródłom i jaskiniom. Stąd w Złotym Potoku mamy dzisiaj stawy Irydion i Sen nocy letniej oraz ostańce Brama Twardowskiego, Diabelskie Mosty. W złotopotockich lasach są Źródła Zygmunta i Elżbiety upamiętniające poetę i jego zmarłą córkę Elżbietkę, Źródła spełnionych marzeń, a także Jaskinia Niedźwiedzia. Sielski pobyt w Złotym Potoku przerwała rodzinie Krasińskich właśnie śmierć najmłodszej córki, czteroletniej Elżbiety. Została ona pochowana w krypcie grobowej na miejscowym cmentarzu przy kościele pw. św. Jana Chrzciciela, nad którą rok później nadbudowano kaplicę zwaną dzisiaj kaplicą Krasińskich. Wówczas wieszcz zdecydował się na wyjazd do Paryża. W dworku mieści się obecnie Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego. Placówka otwarta została w 2008 r., z inicjatywy władz gminy. Kontynuuje tradycje Muzeum Biograficznego im. Krasińskiego, które działało tu w latach 1985-2007, będąc jednym z oddziałów Muzeum Częstochowskiego. Wśród eksponatów prezentowanych w muzeum znajdują się pierwsze wydania niektórych utworów Zygmunta Krasińskiego, portrety rodziny, a także przeznaczone dla Delfiny Potockiej pianino marki Erard, w wyborze którego pomagał poecie sam Fryderyk Chopin. Majątek złotopotocki odziedziczyła córka Zygmunta – Maria, żona hrabiego Edwarda Raczyńskiego. Po niej dobra złotopotockie odziedziczył jedyny syn, a zarazem ostatni ich właściciel – hrabia Karol Raczyński, który wraz ze swoją żoną Stefanią z Czetwertyńskich przyczynił się do znacznego rozwoju majątku. Uczniowie, dzięki Pani Dyrektor Justynie Siemion, która oprowadzała nas po Muzeum, mogli nie tylko poszerzyć swoją wiedzę o epoce romantyzmu i Zygmuncie Krasińskim, ale również poznać wiele ciekawostek i anegdotycznych opowieści dotyczących rodziny poety. W Muzeum obejrzeliśmy także czasową wystawę dotyczącą walk z Niemcami prowadzonych na tych terenach w okresie II wojny światowej zatytułowaną Wrześniowym szlakiem 7 Dywizji Piechoty. Bitwa pod Janowem 1939.

Wyposażeni w wiedzę historyczną i literacką ruszyliśmy do rezerwatu przyrody Parkowe, by zobaczyć jeden z najbardziej okazałych ostańców nazwany przez Krasińskiego Bramą Twardowskiego. To bardzo ciekawy, charakterystyczny i potężny ostaniec skalny z otworem przypominającym bramę. Jego wysokość to aż cztery metry. Z miejscem tym łączy się legenda o czarnoksiężniku Twardowskim, który uciekając przed diabłem na księżyc miał tutaj właśnie dosiąść koguta, który odbijając się do lotu zostawił na skale odcisk swoich pazurów.

Po tych wrażeniach udaliśmy się do Żarek, gdzie odwiedziliśmy Muzeum Historii Naturalnej. Jest to wystawa skamieniałości zatytułowana Skarby Jury zlokalizowana w piwnicach klasztornych Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej. Można tutaj zobaczyć ponad osiemset sztuk różnego rodzaju obiektów, które zostały znalezione w Żarkach i w pobliskich okolicach. Na ekspozycji można zobaczyć skamieniałości z jury górnej- oksford: amonity różnej wielkości od 0,5 do 36 cm z rodzajów Pherisphinctes (rodzina Pherisphinetidae) Cardioceras, Lissoceratoidoes, Taramelliceras, Euaspidoceras, Creniceras, Parawedikindia, Ochetoceras; odciski amonitów w skałach; ramienionogi Rhynchonella, Terebratullida; krzemień jurajski wraz z krystalizacją; kalcyt w różnych formach geometrycznych; gąbki jurajskie; belemnity; łodziki oraz skamieniałości z jury środkowej-kelowej, baton: amonity z rodzaju Hecticoceras, Macrocephalites, Zugokosmoceras jason, Choffatia; łodziki; małże; ramienionogi różnych rodzajów; sferosyderyty z kalcytem i pirytem oraz skamieniałe drewno. Dodatkowo prezentowane są minerały z innych okolic kraju i z zagranicy.

Wycieczkę zorganizowała Pani Marlena Bednarska-Panasiuk, a opiekę dodatkowo pełniły Panie: Edyta Lenartowicz-Makieła i Justyna Marzec.